Asabi Tansiyon Nedir, Nasıl Olur? Toplumsal Cinsiyet, Çeşitlilik ve Sosyal Adalet Açısından Bir İnceleme
İstanbul’da yaşarken her gün bir şeylerin bize nasıl yansıdığını fark etmek zor değil. Sokakta, iş yerinde, toplu taşımada, bir kafede… Bazen öylesine gergin bir ortamda buluyorum kendimi ki, bu durumun aslında sadece ruh halimizle değil, daha geniş toplumsal dinamiklerle de ilgisi olduğunu anlıyorum. Asabi tansiyon da tam olarak böyle bir şey. Kişisel bir durum gibi görünebilir ama aslında toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adalet gibi kavramlarla şekillenen, hepimizin hayatını etkileyen bir fenomen. Peki, asabi tansiyon nedir, nasıl olur ve bu durum toplumsal yapılarla nasıl ilişkilidir? Hadi bunu daha yakından inceleyelim.
Asabi Tansiyon Nedir?
Asabi tansiyon, stres, öfke ve sinir durumlarının birikmesi sonucu ortaya çıkan, ruhsal ve bedensel gerginlik hali olarak tanımlanabilir. Genellikle kişilerin çevresindeki durumlara, insanlara veya hayatın getirdiği zorluklara karşı gösterdiği tepkiyi tanımlar. Bu gerginlik, bir zaman sonra fizyolojik semptomlara da yol açabilir; kalp atışlarının hızlanması, sinirsel baş ağrıları, kas gerginlikleri ve hatta uzun vadede sağlık problemleri.
Şimdi, bunu biraz daha günlük hayata bağlayalım. İstanbul’da sabah saatlerinde Beylikdüzü’nden Mecidiyeköy’e gitmek için toplu taşıma kullanıyorsanız, asabi tansiyonun ne kadar kolay tetiklenebileceğini az çok tahmin edebilirsiniz. Bir de bakmışsınız, herkesin ses tonu biraz daha yüksek, insanlar bir yerlere yetişmeye çalışıyor, bazıları sinirli, bazıları telaşlı… Bir yanda müzik dinlerken bir yanda etraftan gelen şikayet seslerini duyarsınız. İşte bu ortam, asabi tansiyonun sosyal ortamda nasıl birikmeye başladığının ilk işaretleridir.
Toplumsal Cinsiyet ve Asabi Tansiyon
Toplumsal cinsiyet, kişilerin yaşamını yalnızca biyolojik farklılıklarla değil, aynı zamanda toplumsal olarak dayatılan rollerle de şekillendirir. Asabi tansiyon, çoğu zaman bu rollerin baskısı altında gelişir. Örneğin, kadınlar genellikle daha “huzurlu” ve “kontrollü” olmaları beklenirken, erkekler daha “sert” ve “dayanıklı” olmaları gerektiği yönünde bir baskıya tabi tutulurlar. Bu, hem iş yerinde hem de günlük yaşamda kendini hissettiren bir durumdur.
Geçen gün bir arkadaşım iş yerinde yaşadığı bir durumu anlattı: “Patronum, o kadar zor bir adam ki! Sürekli duygusal olarak baskı altında hissediyorum. Kadın olmamdan dolayı belki de her şeye karşı biraz daha hassas oluyorum ama sanki bu, benim işimi kötü yapmamı gerektiriyormuş gibi bir algı var.” O sırada bu söylediklerini düşündüm ve birden fark ettim ki, çoğu zaman kadınların asabi tansiyon yaşamasının nedeni bu toplumsal baskıdır. Erkeklerin ise, duygusal ifadesizliğe ve sertliğe olan baskıdan kaynaklanıyor. Toplumsal cinsiyetin belirlediği sınırlar, bir kişinin duygusal tepkilerini nasıl kontrol etmesi gerektiğine dair toplumun beklentilerini yaratır. Ve bu da, asabi tansiyonun temel sebeplerinden biridir.
Çeşitlilik ve Asabi Tansiyon
Çeşitli kimlikler ve kültürel farklılıklar, sosyal hayatta asabi tansiyonun nasıl şekillendiği üzerinde önemli bir rol oynar. Mesela, İstanbul gibi kozmopolit bir şehirde, farklı etnik kökenlerden, sınıflardan, ve kültürel arka planlardan gelen insanlar arasında iletişim bazen zor olabilir. Bu çeşitlilik, bazen asabi tansiyonun artmasına neden olabilir.
Toplu taşıma örneğine geri dönersek, mesela sabah işe giderken bir an için herkesin birbirine karıştığını düşünün. Birisi müzik dinliyor, bir diğeri telefonla konuşuyor, bir başkası ise bir yerlere yetişmek için sürekli dırdır ediyor. Bir şekilde bu çeşitlilik, bazen sinirleri daha da germeye yol açabilir. Yani, çeşitliliğin zenginleştirici yönü olduğu kadar, iletişimsizlikten veya anlayış eksikliğinden kaynaklanan gerginlikler de asabi tansiyonun sebeplerindendir.
Sosyal Adalet ve Asabi Tansiyon
Sosyal adalet, bir toplumda herkesin eşit fırsatlara sahip olmasını savunur. Ancak toplumsal eşitsizlikler, ekonomik sınıf farkları ve fırsat eşitsizliği, bireylerin yaşadığı asabi tansiyonun sebeplerindendir. Düşünsenize, iş yerinde her gün uğradığınız küçük ayrımcılıklar, ulaşımda maruz kaldığınız kötü muamele ya da sadece toplumda var olan eşitsizliğin farkında olmak… Tüm bunlar, kişilerin içsel stresini artırır ve bu da zamanla asabi tansiyona dönüşebilir.
Bir gün iş yerinde, maalesef birkaç kişiyle tartışmak zorunda kaldım. Durum öyle bir noktaya geldi ki, hiçbirimiz sakin kalamıyorduk. Ve birden düşündüm: “Bu gerginlik, herkesin eşit fırsatlar bulamadığı bir dünyada, nasıl daha da büyüyebilir ki?” Aslında çoğu zaman, insanların yaşadığı stresin, dış dünyadaki sosyal adaletsizliklerin bir yansıması olduğunu fark ettim. Bu da gösteriyor ki, sosyal adaletin sağlanmadığı bir toplumda, bireysel asabi tansiyon daha sık yaşanabilir.
Sonuç Olarak
Asabi tansiyon, sadece kişisel bir problem gibi görülebilir ancak aslında çok daha geniş bir toplumsal çerçevede şekillenir. Toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adalet gibi faktörler, bireylerin yaşadığı bu gerginliklerin temel sebepleridir. Kişisel stres ve sinirlerin dışa vurumu olarak tanımlanabilir, ancak bunun altında yatan toplumsal baskılar ve eşitsizlikler de çok etkili olabilir. Her gün sokakta, iş yerinde veya toplu taşımada karşılaştığımız bu küçük gerginlikler, aslında toplumsal yapımızın bir yansımasıdır. Ve belki de asabi tansiyonla başa çıkmanın ilk adımı, bu yapıları anlamak ve değiştirmekten geçiyor.